Karar Sayısı : 2016/9129

11 Eylül 2014 tarihinde Kişinev’de imzalanan ve 1/7/2016 tarihli ve 6725 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ekli “Türkiye Cumhuriyeti ile Moldova Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret Anlaşması” ve Notaların onaylanması; Dışişleri Bakanlığının 23/8/2016 tarihli ve 11319793 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 24/8/2016 tarihinde kararlaştırılmıştır.

 TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE MOLDOVA CUMHURİYETİ ARASINDA SERBEST TİCARET ANLAŞMASI

Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret Anlaşması

DİBACE

Türkiye Cumhuriyeti ve Moldova Cumhuriyeti (bundan böyle “Taraflar olarak veya uygun olduğu yerlerde “Türkiye” ve “Moldova” diye adlandırılacaktır).

Tarafların çok taraflı ticaret sisteminin sürekli güçlendirilmesi hususundaki karşılıklı menfaatlerine atıfta bulunarak ve 1994 Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (bundan böyle “GATT 1994″ olarak adlandırılacaktır) ile Dünya Ticaret Örgütü’nün (bundan böyle “DTÖ” olarak adlandırılacaktır) kural ve araçlarının dış ticaret politikalarına temel teşkil ettiğini DİKKATE ALARAK;

Avrupa’daki iktisadi bütünleşme sürecine etkin olarak katılmak hususundaki niyetlerini teyit ederek ve bu süreci güçlendirmenin yollarını ve araçlarını araştırmak hususunda işbirliğinde bulunmaya hazır olduklarını TEYİT EDEREK;

“Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Ekonomik Topluluğu Arasında Ortaklık Kuran Anlaşma”yı ve “Bir yanda Avrupa Birliği ve Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu ile Üye Devletler ve diğer yanda Moldova Cumhuriyeti Arasındaki Ortaklık Anlaşması’nı DİKKATE ALARAK;

Sürdürülebilir kalkınma ve taraflar arasındaki ticaretin çeşitlendirilmesine imkân tanıyacak daha lehte koşullar yaratılmasına ve eşitlik, karşılıklı yarar, ayrımcılık yapmama ilkeleri ve hak ve yükümlülükler dengesi temelinde ortak çıkar alanlarında ticari ve ekonomik işbirliğinin teşvik edilmesine İSTEKLİ OLARAK;

Bu amaçla, serbest ticaret alanının kurulması hakkındaki hükümlere uygun olarak, Taraflar arasındaki ticarette engellerin tedricen ortadan kaldırılmasını hedefleyen hükümleri ortaya koymak hususunda KARARLI OLARAK;

Serbest ticaret alanı kurulması yolu ile karşılıklı ticaret ve yatırımların geliştirilmesinin desteklenmesini için açık, öngörülebilir ve kalıcı kurallar konmasını ARZU EDEREK;

İşbu Anlaşma’nın kapsadığı alanların genişletilmesi yoluyla iktisadi ilişkilerini geliştirme ve derinleştirme imkânlarını araştırmaya hazır olduklarını BEYAN EDEREK;

Serbest ticaret anlaşmalarının, dünya ticaretinin gelişmesine, uluslararası istikrara ve bilhassa kendi halkları arasında daha yakın ilişkinlerin geliştirilmesine katkı sağladığının FARKINDA OLARAK;

İşbu Serbest Ticaret Anlaşması’nı (bundan böyle “işbu Anlaşma” olarak adlandırılacaktır) akdetmeye KARAR VERMİŞLERDİR:

1. FASIL

BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ

MADDE 1

Serbest Ticaret Alanının Kurulması

Taraflar, işbu Anlaşma’ya ve GATT 1994’ün XXIV’üncü Maddesi’ne uygun olarak bir serbest ticaret alanı tesis etmişlerdir.

MADDE 2

Amaçlar

İşbu Anlaşma’nın amaçları şunlardır;

a) Taraflar arasındaki iktisadi işbirliğini artırmak ve geliştirmek ile iki ülke halklarının yaşam standartlarını yükseltmek;

b) Taraflar arasındaki iktisadi ilişkilerin ahenkli şekilde gelişmesi yoluyla ikili ticaretin genişletilmesine katkı sağlamak;

c) Mal ticaretindeki güçlükleri ve kısıtlamaları ortadan kaldırmak;

d) Ticaretteki engellerin ortadan kaldırılması suretiyle, dünya ticaretinin ahenkli şekilde gelişmesine ve genişlemesine katkıda bulunmak; ve

e) Taraflar arasındaki ticaretle adil rekabet koşullarını sağlamak.

MADDE 3

 Çok Taraflı Anlaşmalar ile İlişkiler

Taraflar, GATT 1994, halefi olduğu anlaşmalar ve Tarafların akit oldukları diğer anlaşmalar da dâhil olmak üzere, DTÖ Anlaşmasından birbirlerine karşı doğan hak ve yükümlülüklerini tasdik ederler.

MADDE 4

Diğer Anlaşmalar ile Düzenlenen Ticari İlişkiler

1. Taraflar, işbu Anlaşma’dan doğan hak ve yükümlülüklerine halel gelmemesi kaydıyla, üçüncü ülkelerle gümrük birlikleri, serbest ticaret alanları veya diğer düzenlemeleri sürdürme veya tesis etme hakkını muhafaza ederler.

2. Taraflardan herhangi biri, işbu Anlaşma’dan doğan hak ve yükümlülüklerinin etkilenmesi durumunda, gümrük birlikleri ya da serbest ticaret alanları kuran veya düzenleyen anlaşmalar hakkında ve gerekli hallerde Tarafların üçüncü ülkelere yönelik ticaret politikalarına ilişkin diğer önemli alanlarda, Ortak Komite bünyesinde istişarelerde bulunulmasını talep edebilir.

MADDE 5

Gümrük Vergisi

İşbu Anlaşma’nın amacı doğrultusunda, gümrük vergisi, eşyanın ithalatı veya ihracatında veya bunlarla bağlantılı olarak uygulanan her türlü vergi veya harcı, söz konusu ithalat ve ihracatta veya bunlarla bağlantılı olarak uygulanan her türlü ilave vergi veya ilave harç da dâhil olmak üzere kapsar; ancak şunları kapsamaz:

a) 10. Madde (Ulusal Muamele) ile uyumlu bir şekilde tatbik edilen iç vergiler ve diğer harçlar;

b) 20. Madde (Dampinge Karşı ve Telafi Edici Önlemler) ile uyumlu bir şekilde tatbik edilen dampinge karşı vergi veya telafi edici vergiler;

c) 19. Madde (Genel Korunma Önlemleri) ile uyumlu bir şekilde konulan korunma vergileri ve resimler;

d) 11. Madde (Ücretler ve Diğer Harçlar) ile uyumlu bir şekilde tatbik edilen ücretler ve diğer harçlar.

II. FASIL

ORTAK HÜKÜMLER

MADDE 6

Eşyanın Tasnifi ve Kıymeti

1. Taraflar arasındaki ticarette eşyanın tasnifi, AB’nin Kombine Nomenklatürüne (KN) uygun olarak her bir Tarafın kendi tarife cetvelinde belirtilen şekilde olacaktır.

2. Taraflardan biri, başlangıçta uygulanan tarife ayrımlarına dayanan tercihli ticaretten daha az lehte bir tercihli rejime yol açmaması koşuluyla, yeni tarife ayrımlarını uygulayabilir.

3. Taraflar arasında ticarete konu eşyanın gümrük değerinin belirlenmesi amacıyla, GATT 1994’ün VII. Maddesi ve GATT 1994’ün VII. Maddesi’nin Uygulanması Hakkındaki DTÖ Anlaşması hükümleri, olabilecek değişiklikler ile birlikte, mutatis mutandis olarak uygulanacaktır.

MADDE 7

Temel Vergi

1. Her bir eşya için, işbu Anlaşma ile belirlenen ardışık indirimlerin uygulanacağı temel vergi, Tarafların işbu Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte geçerli olan En Çok Kayrılan Ülke (MFN) gümrük vergileridir.

2. İşbu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesinden sonra Taraflardan birinin MFN temelinde tarife indirimi yapması halinde indirilmiş vergiler, indirimin yapıldığı tarihten itibaren Paragraf I’de belirtilen temel vergilerin yerini alacaktır.

3. Taraflar, temel vergileri konusunda birbirlerini bilgilendireceklerdir.

MADDE 8

İhracatta Gümrük Vergileri ve Eş Etkili Vergiler

1. Taraflar arasındaki ticarette ihracat üzerindeki bütün gümrük vergileri ve eş etkili vergiler işbu Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihte kaldırılacaktır.

2. İşbu Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Taraflar arasındaki ticarette ihracat üzerine hiçbir yeni ihracat gümrük vergisi veya eş etkili vergi konulmayacaktır.

MADDE 9

İthalat ve İhracat Üzerindeki Miktar Kısıtlamaları

Taraflardan hiçbiri GATT 1994’ün Xl’inci Maddesi ve yorumlayıcı notları ile uyumlu olmadığı sürece; diğer Tarafın herhangi bir malının ithalatına veya diğer Taraf topraklarına yönelik herhangi bir malın ihracatına veya ihraç edilmek üzere satışa konulmasına hiçbir yasaklama veya kısıtlama getiremez veya muhafaza edemez ve bu amaca yönelik olarak GATT 1994’ün XI inci Maddesi ve yorumlayıcı notları mutatis mutandis olarak işbu Anlaşma kapsamına dâhil edilmiş ve işbu Anlaşma’nın bir parçası haline getirilmiştir.

MADDE 10

Ulusal Muamele

Taraflardan her biri, yorumlayıcı notları da dâhil olmak üzere GATT 1994 ün III’üncü Maddesi uyarınca, diğer Tarafın mallarına ulusal muamele sağlayacaktır. Bu amaç doğrultusunda GATT 1994’ün III üncü Maddesi ve yorumlayıcı notları mutatis mutandis olarak işbu Anlaşma kapsamına dâhil edilmiş ve işbu Anlaşma’nın bir parçası haline getirilmiştir.

MADDE 11

Ücretler ve Diğer Harçlar

Taraflardan her biri, GATT 1994’ün VIII’ inci Maddesi ve yorumlayıcı notları uyarınca, ithalattan veya ihracattan alınan veya bunlarla ilgili olarak her ne özellikle olursa olsun uygulanan tüm ücret ve harçların (5. Madde (Gümrük Vergisi) kapsamında gümrük vergisi tanımından hariç tutulan gümrük vergileri ve diğer vergiler ve harçlar hariç olmak üzere), verilen hizmetin yaklaşık maliyeti ile sınırlı tutarda olmasını ve yerli eşyaya dolaylı koruma sağlamamasını veya ithalat veya ihracatta mali amaçla uygulanan vergi niteliğinde olmamasını teminat altına alacaktır.

MADDE 12

Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri

1. Taraflar, DTÖ Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemlerinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşma’dan doğan hak ve yükümlülüklerini teyit ederler.

2. Taraflar, sağlık ve bitki sağlığı alanındaki düzenlemelerini keyfi veya haksız ayrımcılık şeklinde yahut aralarındaki ticarette örtülü bir kısıtlama aracı olarak uygulamayacaklardır.

MADDE 13

Teknik Düzenlemeler

1. Taraflar birbirlerine karşı DTÖ Ticarette Teknik Engeller Anlaşmasından doğan hak ve yükümlülüklerini teyit ederler.

2. Taraflar, ticarette teknik engellerin kaldırılması amacıyla teknik düzenlemeler, standardizasyon, metroloji ve uygunluk değerlendirmesi alanlarında Ortak Komite de işbirliği ve bilgi teatisinde bulunacaklardır.

3. Taraflar, uygun olan hallerde, uluslararası hak ve yükümlülüklerini göz önüne bulundurarak, uygunluk değerlendirmesi alanında karşılıklı tanımaya yönelik olarak müzakerelerde bulunmayı kabul etmişlerdir.

MADDE 14

Kamu Alımları

Taraflar, ihalelere katılma konusunda birbirlerinin tedarikçilerine, diğer herhangi bir ülkenin tedarikçilerine tanınandan daha az ayrıcalıklı bir muamelede bulunmayacaklardır.

MADDE 15

Fikri Mülkiyet Hakları

1. Taraflar birbirlerine karşı, Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Haklarına İlişkin DTÖ Anlaşması (bundan böyle “TRIPS Anlaşması” olarak anılacaktır) ve her iki Tarafın da birlikte taraf olduğu diğer çok taraflı uluslararası anlaşmalardan doğan hak ve yükümlülüklerini teyit ederler.

2. Taraflar, işbu Madde ve TRIPS Anlaşması ve her iki Tarafın da bağlı olduğu herhangi bir diğer çok taraflı fikri mülkiyet anlaşmasının hükümlerine uygun olarak, söz konusu hakların ihlali, sahtecilik ve korsana karşı bu hakların uygulanmasına dair tedbirler de dâhil olmak üzere fikri mülkiyet haklarının yeterli, etkin ve ayrımcı olmayan bir şekilde korunmasını sağlayacaktır.

3. Taraflar fikri mülkiyet konularında işbirliği yapacak ve diğer Tarafın ülke isminin tüketicilerin eşyanın coğrafi menşei konusunda yanıtılmasına  neden olabilecek şekilde ticari kullanımının önlenmesine yönelik olarak ilgili taraflara hukuki imkânları sağlayacaktır.

MADDE 16

Menşe Kuralları ve Gümrük İdareleri Arasında İşbirliği

1. Taraflar arasında işbu Anlaşma kapsamına giren mallar için uygulanacak menşe kuralları ve ilgili idari işbirliği yöntemleri I Sayılı Ek’te yer almaktadır,

2. İşbu Anlaşma’nın Menşe Kuralları hakkında I sayılı Eki geçici olarak uygulanır ve Moldova ile Avrupa Birliği arasında akdedilecek tercihli ticaret anlaşmasının ekinde yer alan menşe protokolü ve ekleri doğrultusunda değiştirilecektir. İşbu menşe kurallarının tadil edilmesi gereği hâsıl olduğunda, Ortak Komite tadilata ilişkin süreci başlatır.

MADDE 17

İç Vergilendirme

1. Taraflar, bir Tarafın ürünleri ile diğer Taraf menşeli benzer ürünler arasında, gerek doğrudan, gerek dolaylı olarak farklı muamele tesis eden iç mali nitelikli her türlü önlem veya uygulamadan kaçınacaklardır.

2. Tarafların ülkesine ihraç edilen ürünler, üzerlerine konulmuş olan dolaylı vergilerin tutarını aşan dolaylı iç vergi iadesinden yararlanamaz.

MADDE 18

Yapısal Uyum

1. Taraflarca, 23’üncü Madde (İthalatla Gümrük Vergisi ve Eş Etkili Vergilerin Kaldırılması) hükümlerinden sapma olarak, sınırlı bir süre için gümrük vergilerinin yükseltilmesi şeklinde istisnai önlemler alınabilir.

2. Bu önlemler, sadece bebek endüstrilere veya yeniden yapılanma geçiren yahut özellikle önemli toplumsal sorunlar doğuran ciddi güçlüklerle karşılaşan belli sektörlere dair olabilecektir.

3. Tarafların, diğer Taraf menşeli ürünlerin ithalatında uyguladıkları, işbu önlemler kapsamında ihdas edilen gümrük vergileri, ad valorem % 25 düzeyini geçemeyecek ve diğer Taraf menşeli ürünler için tercih unsurunu koruyacaktır. Bu önlemlere tabi ürünlerin toplam ithal kıymeti, 22’inci Madde’de (Kapsam) tanımlanan sanayi ürünlerinin diğer Taraftan toplam ithalatının, istatistiklerin temin edilebildiği son yıl itibariyle, % 15’ini geçemeyecektir.

4. İşbu önlemler, Ortak Komite tarafından daha uzun bir süreye izin verilmedikçe 5 yılı aşmayacak bir dönem için uygulanacaktır. Bu önlemlerin uygulanmasına en geç geçiş döneminin sonunda son verilecektir.

5. Bir ürüne ilişkin bütün vergilerin ve miktar kısıtlamalarının yahut eş etkili vergilerin veya önlemlerin kaldırılmasından itibaren üç yıldan fazla bir zaman geçmiş olması durumunda, söz konusu ürüne karşı bu tür önlemler getirilemeyecektir.

6. Taraflar, almaya niyet ettikleri istisnai önlemler hakkında Ortak Komite’yi bilgilendirecekler ve Taraflardan herhangi birinin talebi üzerine, bu önlemler ile uygulanacakları sektörler hakkında önlemlerin uygulanmasından önce Ortak Komite’de istişarelerde bulunulacaktır. Taraflar, söz konusu önlemleri alırken, Ortak Komite’ye, işbu Madde uyarınca ihdas edilen gümrük vergilerinin kaldırılmasına yönelik bir takvim sunacaklardır. Söz konusu takvim, bu vergilerin, yürürlüğe konulmalarından en geç iki yıl sonra başlamak üzere, eşit oranlarda kademeli olarak kaldırılmalarını sağlayacaktır. Ortak Komite farklı bir takvime karar verebilir.

MADDE 19

Genel Korunma Önlemleri

1. Taraflar, GATT 1994’ün XIX ‘uncu Maddesi ve DTÖ Korunma Tedbirleri Anlaşması’na uygun olarak genel korunma önlemleri almaya ilişkin haklarını ve yükümlülüklerini muhafaza eder.

2. İşbu Anlaşma, korunma önlemlerinin uygulanması bakımından Taraflara Paragraf 1 de belirtilen hak veya yükümlülüklere ilave hak veya yükümlülük getirmemektedir.

MADDE 20

Dampinge Karşı ve Telafi Edici Önlemler

1. Tarafların dampinge karşı ve telafi edici önlemlere dair hak ve yükümlülükleri, GATT 1994’ün Vl’ıncı ve XVI’inci Maddeleri, GATT 1994’ün Vl’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin DTÖ Anlaşması ile Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirlere dair DTÖ Anlaşmasın’ca düzenlenir.

2. İşbu Anlaşma, dampinge karşı ve telafi edici önlemlerin uygulanması bakımından Taraflara Paragraf I’de belirtilen hak veya yükümlülüklerine ilave hak veya yükümlülük getirmemektedir.

MADDE 21

Re-eksport ve Ciddi Kıtlık

8’inci Madde (İhracatta Gümrük Vergileri ve Eş Etkili Vergiler) ve 9’uncu Madde (İthalat ve İhracat Üzerindeki Miktar Kısıtlamaları) hükümlerine uyulması:

a) ilgili ürünün, işbu Anlaşma’nın ihracatçı Tarafının ihracat miktar kısıtlamaları, ihracat vergileri yahut eş etkili önlemler veya vergiler uyguladığı bir üçüncü ülkeye reeksportuna; veya

b) ihracatçı Taraf için elzem bir üründe ciddi kıtlığa veya ciddi kıtlık tehdidine;

yol açmakta ise ve yukarıda belirtilen durumların, ihracatçı Taraf için büyük güçlükler doğurması veya bunları doğurması ihtimalini ortaya çıkarması halinde, anılan Taraf, 31 ‘inci Madde’de (Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi ve Anlaşmazlıkların Halli) düzenlenen şartlar ve usullere göre uygun önlemleri alabilir.

1. Paragraf l’de belirtilen durum neticesinde alınan önlemler, ayrım gözetilmeyecek şekilde uygulanacak ve var olmalarını haklı kılan şartlar ortadan kalktığında sona erdirileceklerdir.

III. FASIL SANAYİ MALLARI

MADDE 22

Kapsam

1. İşbu Faslın hükümleri Taraflar menşeli sanayi ürünlerine uygulanacaktır.

2. İşbu Anlaşma’nın amaçlan doğrultusunda “sanayi ürünleri”, AB’nin Kombine Nomenklatürü’nün 25 ila 97’nci Fasılları arasında yer alan malları ifade etmektedir.

MADDE 23

İthalatta Gümrük Vergisi ve Eş Etkili Vergilerin Kaldırılması

1. Moldova menşeli malların ithalatında Türkiye tarafından uygulanan gümrük vergileri ve eş etkili vergiler, işbu Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihte kaldırılacaktır.

2. Türkiye menşeli malların ithalatında Moldova tarafından uygulanan gümrük vergileri ve eş etkili vergiler, işbu Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihte Paragraf 3 hükümlerine halel gelmeksizin kaldırılacaktır.

3. İşbu Anlaşma’nın II sayılı Eki’nde yer alan Türkiye menşeli malların ithalatında Moldova tarafından uygulanan gümrük vergileri, söz konusu Ek’te yer alan takvime uygun bir şekilde aşamalı olarak kaldırılacaktır.

4. Moldova, işbu Anlaşma’nın II sayılı Eki’nde yer alan Türkiye menşeli mallar için, AB menşeli benzer ürünlere uygulanandan daha az ayrıcalıklı muamelede bulunmayacaktır. II sayılı Ek’te listelenen mallar için AB’ye uygulanan muamelede lehte herhangi bir değişiklik olması durumunda, Moldova, söz konusu Ek’te yer alan Türkiye menşeli mallara da aynı ayrıcalıklı muameleyi yansıtmaya yönelik kararı almak üzere gecikmeksizin Ortak Komite’yi bilgilendirecektir.

5. İşbu Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Taraflar arasındaki ticarette yeni bir gümrük vergisi uygulanmayacaktır.

IV. FASIL TARIM ÜRÜNLERİ

MADDE 24 

Kapsam

1. İşbu Faslın hükümleri, Taraflar menşeli tarım ürünlerine uygulanacaktır.

2. İşbu Anlaşma’nın amaçları doğrultusunda “tarım ürünleri”, AB Kombine Nomenklatürü’nün 1 ila 24’üncü fasılları arasında yer alan ve işbu Anlaşma’nın I sayılı Eki’nde listelenen malları ifade etmektedir.

MADDE 25

Taviz Değişimi

1. İşbu Anlaşmanın Tarafları, III sayılı Ek’te sırasıyla belirtilen tavizleri, söz konusu Ek’te yer alan hükümler uyarınca karşılıklı olarak tahsis edeceklerdir.

2. Taraflar, tarımın kendi ekonomilerindeki rolünü, tarım ürünleri ticaretinin gelişimini ve kendi tarım politikalarının kurallarını dikkate alarak, Ortak Komite’de, tarım ürünleri ticaretinde birbirlerine daha ileri tavizler verme imkânlarını araştıracaklardır.

MADDE 26

Özel Korunma Önlemleri

Taraflar, işbu Anlaşma’nın diğer hükümleri ve özellikle 31. Madde (Genel Korunma Önlemleri) saklı kalmak kaydıyla, tarım piyasasının özel hassasiyetini göz önünde bulundurarak, Anlaşma ile tanınan tavizlere konu olan Taraflardan biri menşeli ürünlerin ithalatının diğer Tarafın pazarında veya dâhili düzenleyici mekanizmalarında ciddi sıkıntıya yol açması halinde, uygun bir çözüm bulunması amacıyla gecikmesizin istişarelerde bulunacaklardır. Çözüm bulununcaya kadar ithalatçı Taraf, GATT hükümleri ve ilgili diğer DTÖ anlaşmalarına uygun önlemlere başvurabilecektir.

V. FASIL

KURUMSAL HÜKÜMLER

MADDE 27

Ortak Komite’nin Kurulması

1. İşbu madde ile her bir Tarafın kıdemli memurlarınca temsil edildiği bir Ortak Komite kurulmuştur.

2. Ortak Komite, işbu Anlaşma’nın idaresinden sorumlu olacak ve işbu Anlaşma’nın hükümlerinin etkin uygulanmasını temin edecektir.

3. Ortak Komite gereken hallerde, ancak olağan olarak yılda en az bir kez, Taraflardan birinin talebi üzerine toplanır. Her bir Taraf, toplantı talebinde bulunabilir. Ortak Komite’ye Taraflarca dönüşümlü olarak başkanlık edilir.

4. Ortak Komite işleyiş kurallarını belirleyecektir.

MADDE 28

Ortak Komite’nin İşlevleri

1. İşbu Anlaşma’nın etkin bir şekilde uygulanmasını teminen Ortak Komite’nin işlevleri aşağıda belirtilenlerle sınırlı olmamak üzere şu şekildedir:

a) işbu Anlaşma’nın genel işleyişini gözden geçirmek;

b) görevlerini yerine getirmeye yardımcı olmak üzere gerekli gördüğü alt komiteleri kurmak ve alt komitelerin çalışmalarını denetlemek;

c) alt komitelerce rapor edilen konular dâhil olmak üzere, işbu Anlaşma’nın işleyişi ve uygulanmasına dair belirli konuları gözden geçirmek, değerlendirmek ve uygun durumlarda karar almak;

d) işbu Anlaşma kapsamında ortaya çıkan anlaşmazlıkların önlenmesi ve çözümünü uygun durumlarda kolaylaştırmak;

e) uygun durumlarda işbu Anlaşma’nın yorumlanmasını sağlamak;

f) Taraflar arasındaki ticarette engellerin daha da kaldırılması ve ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi imkânını gözden geçirmek ve

g) Taraflar arasındaki ticareti artırmak ve işbu Anlaşma’nın amaçlarını geliştirmek için yollar araştırmak; ve,

h) Taraflarca üzerinde mutabık kalınan benzer nitelikte başkaca adımlar atmak.

2. Ortak Komite, işbu Anlaşma’da herhangi bir değişiklik yapmak da dâhil olmak üzere, işbu Anlaşma ile ilgili konularda kararlar alabilir. Ortak Komite, işbu Anlaşma ile ilgili konularda tavsiyelerde de bulunabilir. Ortak Komite, Tarafların mutabakatıyla karar alır ve tavsiyelerde bulunur.

3. Ortak Komite tarafından işbu Anlaşma’da yapılacak herhangi bir değişiklik hakkında alınan kararlar 34. Madde’ye (Tadilatlar) uygun olarak Tarafların kendi iç onay işlemlerinin tamamlanmasına tabi olacaktır.

VI. FASIL

SON HÜKÜMLER

MADDE 29 Genel ve Güvenlik İstisnaları

İşbu Anlaşma’da yer alan hiçbir husus Tarafların GATT 1994 Madde XX ve Madde XXI’e uygun eylemlerde bulunmasını veya önlemler almasını engellemeyecektir.

MADDE 30

Ödemeler Dengesi İstisnaları

1. Taraflardan birinin, ödemeler dengesi amacıyla önlem uygulamaya karar vermesi durumunda, bunu yalnızca Ödemeler Dengesi Amacıyla Alınan Ticaret Önlemleri Deklarasyonu (1979 Deklarasyonları) ve GATT 1994’ün Ödemeler Dengesi Hükümleri Hakkında Mutabakat Metni (BOP Mutabakatı) da dâhil olmak üzere GATT 1994 hükümlerine uygun olarak yapabilir, .

2. İlgili Taraf, Paragraf l’e istinaden önlem alınması konusunda gecikmeksizin diğer Taraf ile istişarede bulunacaktır.

3. Taraflar, Paragraf l’de belirtilen kısıtlayıcı önlemlerin uygulanmasını önlemek için çaba sarf edecektir.

4. İşbu Madde kapsamında kabul edilen veya sürdürülen herhangi bir kısıtlayıcı önlem ayrımcı olmayacaktır.

MADDE 31

Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi ve Anlaşmazlıkların Halli

1. Taraflar, işbu Anlaşma’nın amaçlarına ulaşılması ve işbu Anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi için gerekli bütün önlemleri alacaktır.

2. Taraflar her zaman işbu Anlaşma’nın yorumu ve uygulanması konusunda uzlaşmak için çaba sarf edecekler ve aralarında anlaşmazlık çıkmasını önlemek, çıkan anlaşmazlıkları çözmek ve Anlaşma’nın işleyişini etkileyebilecek meselelerde her iki Tarafı da tatmin edecek bir çözüme ulaşmak için işbirliği ile istişareler yoluyla her türlü gayreti göstereceklerdir.

3. Taraflardan her biri, bir önlemle veya işbu Anlaşma’nın yorumu ve uygulanması ile ilgili herhangi bir konuda Ortak Komite’de istişare talebinde bulunabilir.

4. Talep eden Taraf diğer Tarafa, şikâyet konusu önlemin tanımı ile işbu Anlaşma’daki ilgili madde veya maddelerin belirtilmesi de dâhil olmak üzere talebin sebeplerini açıklayan yazılı bildirimde bulunacak ve konunun incelenmesine olanak sağlayacak yeterli bilgi sunacaktır.

5. Ortak Komite, talebin alındığı tarihi takiben 30 takvim günü içerisinde toplanacaktır. İstişarelerin başlatılması üzerine Taraflar, önlemin veya herhangi bir diğer konunun işbu Anlaşma’nın yorumlanmasını ve uygulanmasını nasıl etkileyebileceğinin incelenmesini teminen bilgi sağlayacak ve istişareler süresince birbirleriyle teati ettikleri bilgileri gizli tutacaklardır.

6. Ortak Komite, konuyu veya anlaşmazlığı bir karar yoluyla ivedilikle çözmek için çaba sarf edecek ve Tarafların anlaşması halinde, ilgili Tarafça alınacak uygulama önlemleri ve bunun takvimiyle ilgili tavsiyelerde bulunabilecektir.

7. Ortak Komite, gerekli gördüğü takdirde teknik danışmanlara başvurabilir veya çalışma grupları veya uzman grupları oluşturabilir; veya konunun veya anlaşmazlığın karşılıklı tatmin edici şekilde çözüme kavuşturulmasında Taraflara yardımcı olabilir.

8. Anlaşmazlığın istişareler sırasında makul bir süre içinde çözülememesi halinde, Ortak Komite bir Tahkim Paneli kurulmasını kabul edebilir. Hakemlerin sayısı, hakemlerin seçilmesine dair esaslar, Tahkim Paneli’nin çalışma usulleri ve Tahkim Panelinin sunacağı Raporun takvimi Ortak Komite tarafından kararlaştırılır,

9. Taraflardan biri, diğer Tarafın işbu Anlaşma kapsamındaki bir yükümlülüğü yerine getirmediği kanısına varırsa ve Ortak Komite, Paragraf 4’te belirtilen bildirimin alınmasından itibaren 90 takvim günü içerisinde müştereken kabul edilebilir bir çözüme ulaşmakta başarısız olursa, ilgili Taraf uygun önlemleri alabilir. Alınan önlemler, kaldırılmaları amacıyla düzenli danışmalarda bulunacak olan Ortak Komite’ye derhal bildirilecektir. Önlemler, koşullar artık bunların muhafazasını haklı kılmadığı veya anlaşmazlık Tahkim Paneli’ne sunulduğu andan itibaren kaldırılacaktır.

10. Taraflar, herhangi bir anlaşmazlığın Ortak Komite bünyesinde çözümlenemediği durumlarda, DTÖ Anlaşmazlıkların Halli Süreci’ne başvurabilir.

MADDE 32

Geliştirici Hüküm

Taraflar işbu Anlaşma’nın kapsamını ilgili mevzuatları ile uyumlu alarak genişletmek ve takviye etmek üzere, uygulanması sırasında kazanılan tecrübeler ışığında belirli sektör veya faaliyetlerde anlaşmalar akdetmek suretiyle genişletmek konusunda karşılıklı olarak anlaşabilirler.

MADDE 33

Ekler

Ekler, işbu Anlaşma’nın birer ayrılmaz parçasını oluşturur.

MADDE 34

Tadilatlar

1. Taraflar, yazılı olarak işbu Anlaşma’nın tadil edilmesine karar verebilir.

2. Anlaşma’da yapılacak herhangi bir tadilat, işbu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için Tarafların ulusal mevzuatında öngörülen tüm gerekliliklerin tamamlanması koşuluna tabidir.

3. Anlaşma’da yapılacak herhangi bir tadilat, Tarafların işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için Tarafların ulusal mevzuatında öngörülen tüm gerekliliklerin tamamlandığını tasdik ettikleri yazılı bildirimleri teati ettikleri günü takip eden ikinci ayın birinci günü yürürlüğe girecektir.

4. İşbu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için Tarafların ulusal mevzuatında öngörülen gerekli şartların tamamlanması koşuluna uygun olarak karar verilen ve onaylanan tadilatlar, işbu Anlaşma’nın birer ayrılmaz parçasını oluşturur.

MADDE 35

Yürürlüğe Giriş

1. Taraflar, işbu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için Tarafların ulusal mevzuatında öngörülen tüm gerekli şartlara uygun olarak, işbu Anlaşmayı onaylar.

2. İşbu Anlaşma, Tarafların Anlaşma’nın yürürlüğe girmesi için ulusal mevzuatlarında öngörülen tüm gerekliliklerin tamamlandığını tasdik ettikleri yazılı bildirimleri teati ettikleri günü takip eden ikinci ayın birinci günü yürürlüğe girecektir.

MADDE 36

Süre ve Sona Erdirme

1. İşbu Anlaşma sınırsız bir süre için geçerlidir.

2. Taraflardan her biri, işbu Anlaşmayı sona erdirme niyetini diğer Tarafa yazılı bildirimde bulunmak suretiyle beyan edebilir. Sona erdirme, bildirimin diğer Tarafa ulaştığı tarihten sonraki yedinci ayın birinci günü yürürlüğe girer.

3. Taraflar, Taraflarından birinin Avrupa Birliği’ne katılması durumunda, katılım tarihinde işbu Anlaşmanın sona erdirileceği konusunda anlaşmışlardır.

BUNUN KANITI OLARAK, bu hususta usulüne uygun olarak yetkilendirilmiş olan ve aşağıda imzaları bulunan tam yetkili temsilciler, işbu Anlaşma’yı imzalamışlardır

İki bin on dört yılı Eylül ayının on birinci gününde, Kişinev’de bütün metinler eşit derecede muteber olmak üzere ikişer asıl olarak, her biri Türkçe, Rumence ve İngilizce dillerinde olmak üzere üç metin düzenlenmiştir. Yorum farklılıkları olması halinde, İngilizce metin esas alınır.

 

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ADINA	MOLDOVA CUMHURİYETİ ADINA
Nihat ZEYBEKCİ	Andrian CANDU
Ekonomi Bakanı	Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı