Karar Sayısı: 2016/9327

16 Nisan 2016 tarihinde Ankara’da imzalanan ekli “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Kültür Varlığının Yasadışı İthali ve İhracının, Transitinin ve Mülkiyet Transferinin Yasaklanması ve Önlenmesine İlişkin Mutabakat Zaptı”nın onaylanması; Dışişleri Bakanlığının 13/9/2016 tarihli ve 11354350 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanunun 3 üncü ve 5 inci maddelerine göre, Bakanlar Kurulu’nca 3/10/2016 tarihinde kararlaştırılmıştır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE İRAN İSLAM CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA KÜLTÜR VARLIĞININ YASADIŞI İTHALİ VE İHRACININ, TRANSİTİNİN VE MÜLKİYET TRANSFERİNİN YASAKLANMASI VE ÖNLENMESİNE İLİŞKİN MUTABAKAT ZAPTI

Giriş

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından temsil edilen Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Teşkilatı tarafından temsil edilen İran İslam Cumhuriyeti Hükümeti (bundan böyle ‘‘Taraflar” olarak anılacaktır);

İkili işbirliği yoluyla kültür varlıklarının korunmasının, insanlığın kültürel mirasının korunması yönünde etkili bir araç olduğunu dikkate alarak;

Kültür varlıklarının çalınması, kaçak kazı yoluyla elde edilmesi, yasadışı yollardan ithali, ihracı, transiti ve mülkiyetinin transferi kültürel miras üzerinde ciddi tehditler oluşturduğu için;

Aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır:

Madde 1

1. Taraflar, topraklarından yasadışı yollarla çıkarılmış kültür varlıklarının yasadışı ithali, ihracı, transiti ve mülkiyet transferinin önlenmesi ve yasaklanması ve bu kültür varlığının menşe ülkesine geri verilmesi ve iadesi amacıyla, iki ülke arasında işbirliğini geliştirmek hususunda çaba gösterecektir. İşbu Mutabakat Zaptının amaçları doğrultusunda, Türk kültür varlığı Türk mevzuatına göre, İran kültür varlığı İran mevzuatına göre tanımlanacaktır.

2. Taraflar, kültür varlıklarının yasadışı ticaretiyle mücadelede işbirliği yapmak hususunda, özellikle:

a) Kültür varlıklarının çalınması, kaçak kazı yoluyla temini, yasadışı ithali, ihracı, transiti ve mülkiyet transferine ilişkin olarak, iki ülkenin kanunlarına ve 1970 tarihli UNESCO “Kültür Varlıklarının Yasadışı İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşmesine uygun önleyici ve düzeltici önlemleri benimsemek;

b) Topraklarından yasadışı yollarla çıkarılan kültürel nesnelerin yerinin tespiti, bulunması ve geri getirilmesi hususlarında, geri getirme keyfiyeti nesnenin bulunduğu ülkenin kanunlarıyla ters düşmediği ölçüde, birbirlerine yardımcı olmak hususlarında çaba göstereceklerdir.

Madde 2

Taraflar, polis veya gümrük yetkilileri gibi ulusal makamlara ilişkin, kendi münhasır yetkileri içinde kalan konularda birbirlerine kolaylık sağlayacaklardır.

Madde 3

1. Taraflar işbu Mutabakat Zaptının amaçları doğrultusunda, bilgi alışverişinde bulunacaklardır. Bu bilgi aşağıdakileri kapsayacaktır;

a) Tarafların izledikleri ilgili politikalar ve uyguladıkları önlemlerin yanısıra, kültür varlıklarının korunmasına, özellikle de kültür varlıklarının çalınmasının veya kaçak kazı yoluyla elde edilmesinin ve kaçak kazı yoluyla temin edilen nesnelerin dolaşımının ve kültür varlıklarının yasadışı ithali, ihracı, transiti ve mülkiyet transferinin önlenmesine ve kültür varlıklarının menşe ülkesine iadesi veya geri verilmesine ilişkin kanunlar ve yönetmelikler

b) İhraç yasakları ve ihraç sertifikaları hakkında bilgi;

c) Kültür varlıklarının, korunmasıyla görevlendirilmiş kurum veya kuruluşlar hakkında bilgi;

d) Diğer Tarafın ilgi alanında bulunan kültür varlıklarının ele geçirilmesi hakkında bilgi;

e) İşbu Mutabakat Zaptı hükümleri doğrultusunda, her iki Tarafça gerekli görülen başka herhangi bilgi.

2. Yukarıda anılan bilgilerin tümü zaman içinde güncellenecektir.

3. İşbu Mutabakat Zaptı doğrultusunda elde edilen bilgiler gizli tutulacak ve Taraflarca, yalnızca işbu Mutabakat Zaptının uygulanmasına ilişkin amaçlarla kullanılacaktır.

Madde 4

Taraflar, kültür varlıklarının yasadışı ticaretiyle mücadele alanında personel değişimi ve eğitimini güçlendireceklerdir.

Madde 5

1. Taraflar, yasadışı ticaretin kültür varlıklarını karşı karşıya bıraktığı tehditler hakkında kamuoyunda, koleksiyoncularda, sanat eserleri satıcılarında, müzelerde ve diğer kültür kuruluşlarında farkındalığı daha da geliştirmek için işbirliğini güçlendireceklerdir.

2. Taraflar, içlerinden birine ait kültür varlıklarının uluslararası kültür varlıkları piyasasında yasadışı olarak ortaya çıkması durumunda birbirlerini haberdar edecekler ve ilgili soruşturmaları yürütürken, iki ülkenin kayıp kültür varlıklarının değerlendirilmesi, tescili, geri getirilmesi ve iadesi hususlarında bilgi paylaşımında bulunacaklardır.

Madde 6

Taraflar, işbu Mutabakat Zaptının uygulanmasından doğabilecek görüş ayrılıklarını çözmek amacıyla, düzenli olarak çalışacak bir danışma mekanizması kuracaklardır.

Madde 7

İşbu Mutabakat Zaptı, yürürlüğe girmesi için gerekli iç prosedürlerin tamamlandığına dair tarafların birbirlerini diplomatik yollardan haberdar edeceği son yazılı bildirimin yapıldığı tarihte yürürlüğe girecektir. Mutabakat Zaptı bir yıl süreyle yürürlükte kalacak ve Taraflardan biri diğer Tarafa feshetme isteğini altı (6) ay önceden yazılı olarak bildirmedikçe, süresi otomatik olarak her defa bir yıllık süreyle uzayacaktır.

Madde 8

İşbu Mutabakat Zaptı, tarafların karşılıklı yazılı rızalarıyla herhangi bir zamanda değiştirilebilir. Değişiklikler, işbu Mutabakat Zaptının 7. Maddesinde belirtilen yasal prosedüre uygun şekilde yürürlüğe girecektir.

Madde 9

İşbu Mutabakat Zaptının hiçbir hükmü, Tarafların, taraf oldukları diğer uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini etkilemeyecektir. İşbu Mutabakat Zaptı taraflar arasındaki işbirliğini ilerletmek ve geliştirmek maksadıyla akdedilmektedir.

Giriş ve 9 maddeden müteşekkil işbu Mutabakat Zaptı Ankara’da 16 Nisan 2016 tarihine tekabül eden 28 Farvardin 1395 tarihinde, her biri eşit düzeyde geçerli, Türkçe, Farsça ve İngilizce dillerinde ikişer nüsha halinde düzenlenmiştir. Yorum farkı olması halinde İngilizce metin esas alınacaktır.