Ekonomi Bakanlığından:

Kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğ, 22/4/2017 tarihli ve 30046 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2017/2) ile başlatılan ve 10/5/2004 tarihli ve 2004/7305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Karar ve 8/6/2004 tarihli ve 25486 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği çerçevesinde yürütülen soruşturma sonucunda alınan kararı içermektedir.

Soruşturma

MADDE 2 – (1) Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü tarafından yürütülerek tamamlanan soruşturma sonucunda ulaşılan bilgi ve bulguları içeren özet sonuç raporu EK-1’de yer almaktadır.

Karar

MADDE 3 – (1) İthalatta Korunma Önlemlerini Değerlendirme Kurulu, 9603.21.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda yer alan ürünün ithalatında 3 (üç) yıl süreyle ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulanmasına, ek mali yükümlülüğün aşağıda yer alan tabloda gösterildiği şekilde belirlenmesine, Dünya Ticaret Örgütü Korunma Önlemleri Anlaşması’nın 12.3 maddesi gereğince soruşturma konusu eşyanın ihracatçıları olarak önemli bir menfaati olan Dünya Ticaret Örgütü üyeleri ile talep olması halinde istişarelerde bulunulmasına, Korunma Önlemleri Anlaşması’nın 9.1 maddesi gereğince gelişmekte olan ülkelere muafiyet tanınmasına ve önlemin istihsali hususunda Bakanlar Kurulu’na öneride bulunulmasına toplantıya katılan üyelerin oy birliği ile karar vermiştir.

Yürürlük

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 5 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Ekonomi Bakanı yürütür.

EK-1

DİŞ FIRÇALARI İTHALATINDA KORUNMA ÖNLEMİ SORUŞTURMASINA İLİŞKİN ÖZET SONUÇ RAPORU

1. SORUŞTURMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

1.1. Başvuru

Banat Fırça ve Plastik A.Ş. (Banat) firması tarafından artan ithalattan zarar gördüğü gerekçesiyle diş fırçaları ithalatında korunma önlemi alınması için başvuruda bulunulmuştur. Başvuru sahibi firma, Türkiye üretiminin %97’sini gerçekleştirmektedir.

1.2. Soruşturma Açılması

Başvuru dosyasının ön incelemesinde, ithalat artışı, yerli üretim dalının ekonomik göstergelerinde zarar veya zarar tehdidi ve her ikisi arasında illiyet bağının bulunduğuna ilişkin bulgular İthalatta Korunma Önlemleri Kurulu’na sunulmuş olup, Kurul başvuru konusu ürün için Korunma Önlemi Soruşturması açılmasına karar vermiştir.

Bu çerçevede, 22/4/2017 tarihli ve 30046 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin 2017/2 sayılı Tebliğ ile Kurul kararı ilan edilerek anılan eşya ithalatına karşı korunma önlemi soruşturması açılmıştır. Ayrıca, soruşturmanın açıldığına ilişkin bildirim 3/5/2017 tarih ve G/SG/N/6/TUR/23 kodu ile Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) internet sitesinde yayımlanmıştır.

1.3. İlgili Taraflar ve Tarafları Dinleme Toplantısı

Soruşturma açılış tebliğinde, ilgili taraflara kendilerini tanıtmaları ve varsa sözlü olarak dinlenme taleplerini iletmeleri için soruşturmanın açılış tarihinden itibaren 20 gün, istenen bilgi ve belgeleri sunmaları için ise 30 gün süre verilmiştir. Bu çerçevede, öngörülen süre içerisinde 3 yabancı hükümet, 5 ithalatçı firma olmak üzere toplam 8 ilgili taraf başvurusu alınmıştır.

1.4. Yerinde İnceleme

Soruşturma kapsamında başvuru sahibi firmaca Bakanlığımıza iletilen ekonomik göstergelerin doğruluğunu teyit etmek ve üretim sürecini yerinde incelemek amacıyla 2/6/2017 tarihinde yerli üretici Banat‘ın üretim tesisinde yerinde inceleme yapılmıştır.

1.5. Soruşturma Dönemi

Soruşturma dönemi olarak 1/1/2013 – 31/12/2016 arası 4 yıllık dönem esas alınmıştır.

2. SORUŞTURMA KONUSU ÜRÜN

2.1. Genel Bilgiler

Soruşturma konusu ürün olan diş fırçaları, 9603.21.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda (GTİP) “Diş fırçaları (takma damak fırçaları dâhil)” şeklinde tanımlanmakta olup ağız ve diş sağlığını korumak amacıyla kullanılmaktadır.

Diş fırçası üretiminde belli özelliği haiz polipropilen, çeşitli boya türleri, pirinç tel ve beyaz kıl ve benzeri hammaddeler kullanılmaktadır. Granül halinde plastik hammadde ile enjeksiyon makinesinde diş fırçasının sapı üretilmekte, ardından fırça olarak işlev görev filamentler (iplik veya kıl olarak tanımlanabilir) CNC makineleri yardımıyla sapa çakılmakta ve elde edilen diş fırçaları paketlenmektedir.

Yerli üreticilerin üretim tesislerinde yapılan yerinde inceleme ziyaretinde soruşturma konusu ürüne ilişkin katma değerin önemli bir kısmının yerli üretici tarafından yurt içinde oluşturulduğu anlaşılmıştır.

2.2. Benzer veya Doğrudan Rakip Ürün

Diş fırçaları nihai ürün olup, yerli ve ithal olanlarının kullanım alanları aynıdır.

İthal ürünler üretim teknolojisi, kullanılan hammaddeler, üretim süreci, teknik özellikleri ve tüketici tercihleri açısından da yerli ürünler ile aynı özellikleri taşımaktadır. Pazara sunulan ithal ve yerli üretim ürünlerin tamamı aynı perakende kanalları kullanılarak satılmaktadır. Tüketici tercihleri, yüksek reklam ve pazarlama faaliyeti olan üst segmentte konumlanan ürünler ile ekonomik fiyatlı ürünler yönünde olabilmektedir.

Sonuç olarak, kullanım yeri ve yukarıda belirtilen diğer yönlerden incelendiğinde, yerli diş fırçaları ile ithal olanların benzer ürünler olduğu tespit edilmiştir.

2.3. Mevzuat

9603.21 tarife pozisyonu altındaki GTİP’te yer alan diş fırçaları tanımlı ürün ithalatında 2017 yılı İthalat Rejimi Kararı kapsamında uygulanan gümrük vergileri aşağıdaki tabloda gösterilmekte olup Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalanan ülkeler¹ ile Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamındaki ülke gruplarından yapılan ithalatta gümrük vergisi %0 olarak uygulanmaktadır. Diğer ülkelerden gerçekleştirilen ithalat ise %3,7 oranında gümrük vergisine tabidir. Soruşturma konusu ürün ithalatında %8 oranında KDV uygulanmaktadır.

Ayrıca, 31/12/2003 tarihli ve 25333 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin 2003/20 sayılı Tebliğ çerçevesinde 9603.21 pozisyonunda yer alan diş fırçalarının CİF birim kıymeti 0,20 ABD Doları/Adet’in altında olanlarının ithalatı gözetime tabidir.

________________________
1 Güney Kore ile Ülkemiz arasında STA bulunmakta olup, diş fırçası ürününde mezkûr ülkeye anlaşma gereği %0,6 oranında gümrük vergisi uygulanmaktadır.

3. İTHALAT ARTIŞI VE İTHALATIN GERÇEKLEŞME KOŞULLARI

Soruşturma konusu ürün için mutlak ve nispi ithalatın, ithalatın yurt içi piyasadan aldığı payın ve ithalatın ülkelere göre dağılımının yıllar itibariyle seyri aşağıda verilmektedir. Söz konusu istatistikler, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından sağlanan dış ticaret istatistikleri ile yerli üreticiler tarafından verilen bilgiler kullanılarak hesaplanmıştır.

3.1. İthalatın Miktar ve Oransal Değişimi

Yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere, soruşturma kapsamında ele alınan GTİP’te yer alan diş fırçaları ithalatının soruşturma döneminde hem değeri hem de miktarı mutlak olarak artmıştır. 2013 yılında 44.227.568 adet olan ithalat, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında %16, %19 ve %14 oranında artarak sırasıyla 51.343.151 adet, 61.263.389 adet ve 69.888.488 adet seviyesine ulaşmıştır.

Bu kapsamda, soruşturma konusu ürünün ithalatının yakın zamanda ani, keskin ve ciddi şekilde mutlak olarak artış gösterdiği değerlendirilmektedir.

3.2. Ülkeler İtibariyle İthalat

2016 yılı ithalat miktarı baz alınarak en fazla diş fırçası ithalatının yapıldığı ilk 10 ülke içerisinde ilk sırada Çin gelmekte olup anılan ülkenin toplam ithalat içindeki miktar itibariyle payı 2013 yılında % 25 iken, takip eden yıllarda artış göstermiş ve 2016 yılında % 36’ya ulaşmıştır.

Ülkeler itibariyle yapılan sıralamada soruşturma döneminde ikinci sırayı Vietnam almakta olup Vietnam’ın 2013-2015 yılları arasında toplam ithalat içerisinde en yüksek payı aldığı görülmektedir. 2016 yılına gelindiğinde ise Vietnam ilk sırayı Çin’e kaptırarak ikinci en büyük tedarikçi ülke konumuna gerilemiştir.

Yapılan sıralamada görülmektedir ki, daha çok düşük birim fiyatlı ürünlerin geldiği Çin, Vietnam ve Hindistan toplam diş fırçası ithalatının %75’ini teşkil etmektedir. Kalan ithalatın büyük çoğunluğu ise İrlanda, Almanya, İtalya ve İsviçre’den gelmekte olup, mezkûr ülkelerden birim fiyatlar itibariyle üst segment diş fırçası ithalatının yapıldığı anlaşılmaktadır.

Aşağıdaki tabloda Türkiye’nin diş fırçası ithalatının yıllar itibariyle miktar bazında menşe ülkelere göre dağılımı yer almaktadır.

Miktar: Milyon Adet

3.3. Gelişme Yolundaki Ülkeler (GYÜ) İtibariyle İthalat

Korunma Önlemleri Anlaşması’nın 9 uncu maddesi “Gelişme yolunda üye ülke menşeli bir ürüne karşı, bu ülkenin ilgili ürünün ithalatçı üye ithalatındaki payı yüzde 3’ü ve toplu olarak yüzde 3’ten daha az ithalat payına sahip gelişme yolundaki üye ülkelerin ilgili ürünün toplam ithalatının yüzde 9’unu geçmediği sürece, korunma tedbirleri uygulanmayacaktır” hükmünü içermektedir.

Bu hüküm çerçevesinde, gelişme yolundaki ülke statüsündeki ülkeler ile diğer ülkelerin 2016 yılı içindeki ithalat payları incelenmiştir. Buna göre, toplam diş fırçası ithalatı içerisinde GYÜ statüsünde değerlendirilen Vietnam %30 paya, Hindistan %9 paya, Malezya ise %0,04 paya sahiptir. Bunlardan Vietnam ve Hindistan, önlemden muafiyet sağlamak için gerekli olan %3’ün üzerinde ithalat payına sahip olduğundan, herhangi bir önlem gelmesi durumunda mezkûr ülkelerin muaf ülke kapsamında yer almayacağı değerlendirilmektedir.

3.4. Nispi İthalat

Nispi ithalat verileri hesaplanırken başvuru sahibi firmanın üretime ilişkin olarak sunduğu veriler ile ithalat istatistikleri kullanılmıştır.
Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere, 2015 yılındaki %50 düzeyindeki artış oranı dikkat çekici olup, ithalat yerli üretim karşısında 2016 yılında 2013 yılına göre %39 oranında artış göstermiştir.

3.5. İthalatın Piyasa Payı

İthalatın piyasa payı, soruşturma döneminin başında 100 iken, 2016 yılında 107 seviyesi ile soruşturma döneminin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Yerli üretimin piyasa payının ise %24 oranında gerilediği görülmektedir.

3.6. İthal Fiyatları ve Fiyat Kırılması

3.6.1. İthal Fiyatları

Ülkeler itibariyle en çok ithalat gerçekleştirilen ilk üç ülke olan Çin, Vietnam ve İrlanda’nın 2013-2016 döneminde ithalat artış oranları sırasıyla %122, %31 ve %123 olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu ülkelerin 2016 yılı birim fiyatları ise sırasıyla 0,36 $/Adet, 0,09 $/Adet ve 0,91 $/Adet’tir.

Bununla birlikte, tüm ülkelerden gerçekleştirilen diş fırçası ithalatının ağırlıklı ortalama birim fiyatı 0,41 $/Adet olarak gerçekleşmiş olup, bu fiyatın altında birim fiyatı haiz 9 ülke (Çin, Vietnam, Hindistan, Tayland, İngiltere, BAE, Fransa, Avusturya ve Portekiz) toplam ithalatın %77’sini oluşturmaktadır. Ortalama birim fiyatın üstünde fiyata sahip ülkelerin başında ise İrlanda, Almanya, İsveç ve Rusya gibi ülkeler gelmektedir.

2013-2015 döneminde yatay bir seyir izleyen ithal birim fiyatı 2016 yılında bir önceki yıla göre %12,6 oranında düşmüştür.

Bu çerçevede, 2013-2016 yıllarında Türkiye’ye önemli miktarda ithalatı bulunan Çin, Vietnam, İrlanda, Hindistan, İtalya ve İsveç’in birim fiyatlarında 2016 yılında ciddi düşüş eğilimleri gözlemlenmektedir.

3.6.2. Fiyat Kırılması

Soruşturma konusu ürünün tüketici tercihini belirleyen önemli etkenlerin başında ürün kalitesi ve tasarımı gelmekle birlikte, diğer belirleyici unsur ürünün fiyatıdır. Bu kapsamda, diş fırçalarının yerli ve ithal olanlarının fiyatlarının karşılaştırıldığı tablo aşağıda yer almaktadır.

Anılan tabloda diş fırçalarının birim sınai ve ticari mâliyeleri ile yıllık ortalama döviz alış kuru kullanılarak hesaplanan yurtiçi birim fiyatlarına ve CIF ithal birim fiyatlarına yer verilmiş olup bu kapsamda ithal fiyatlarının yurtiçi fiyatlarını kırma oranları ve fiyat baskısı hesaplanmıştır. Fiyat kırılması, ithal eşya fiyatının yerli üretim eşyanın fiyatının ne kadar altında olduğunu, fiyat baskısı ise makul kar ile hesaplanan normal yurtiçi satış birim fiyatlarının ithal birim fiyatları tarafından ne kadar baskılandığını göstermektedir.

Ürüne uygulanan vergiler CIF ithal fiyatı üzerinden belirlendiğinden, kırılma ve baskı oranları da CİF ithal fiyatı üzerinden hesaplanmıştır.

Aşağıda yer alan tabloda görüldüğü üzere, soruşturma konusu ürünün ithal birim fiyatları yurt içi birim satış fiyatlarını 2013-2016 yıllarında %55,17, %14,34, %9,44 ve %27,23 oranlarında kırmaktadır.

Fiyat baskısı hesaplanırken ise, yerli üreticilerin ortalama ticari maliyetine %10 oranında eklenen makul karla bulunan olması gereken satış fiyatı ile ithal birim fiyatları karşılaştırılmıştır. Bu çerçevede hesaplanan fiyat baskısının 2013, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %38, %12, %11 ve %29 oranında olduğu görülmektedir.

(*) İthal birim fiyatına %2 ithal masrafları ve %3,7 gümrük ver. dâhil edilmiştir.

Diğer taraftan, tüm ülkelerden yapılan ithalat birim fiyatına göre hesaplanan fiyat kırılması ve fiyat baskısı tablosuna ek olarak, toplam diş fırçası ithalatının %66’sını kapsayan Çin ve Vietnam ülkelerinden gerçekleştirilen ithalatın birim fiyatlarına göre oluşturulmuş fiyat kırılması ve baskısı çok daha yüksektir.

Genel ortalamadan daha düşük birim fiyatlı Çin ve Vietnam’dan gerçekleştirilen ithalat sonucunda Çin için fiyat kırılması ve baskısı sırasıyla %49 ve %52 iken, Vietnam için bu oranlar %493 ve %506 olmaktadır. Bu kapsamda, Vietnam’dan yapılan ithalatın yerli ürünün fiyatlarını ne kadar önemli ölçüde kırdığını göstermek için aşağıdaki tablo yer almaktadır.

Kaynak: YÜD, TÜİKve TCMB, 2016

(*) Vietnam için %2 ithal masrafları ve %3,7 gümrük vergisi dâhil pazara giriş fiyatıdır.

3.7. İthalatın Gerçekleşme Koşulları

Soruşturma döneminde diş fırçaları ithalatının mutlak ve nispi olarak artmakta olduğu; ithalatın dönem başında 44.227.568 adet iken, dönem sonunda dönem başına göre %58 oranında artarak 69.888.488 adet seviyesine ulaştığı tespit edilmiştir.

Buna paralel olarak, ithalatın yerli üretime oranı ile ithalatın piyasa payının yüksek düzeylerde seyretmekte olduğu görülmektedir. 2013 yılında %22 olan yerli üretimin piyasa payı, soruşturma döneminde daha da erimiş ve %17 seviyelerine kadar gerilemiştir.

İthalat fiyatlarının yerli üretici fiyatlarının hem üzerinde hem de altında olabildiği, çok büyük bir kısmının ise yerli üretici fiyatlarının altında olduğu görülmektedir. Diğer taraftan, yüksek fiyatlı üst segmentteki ürünler ile alt segmentteki ürünlerin her birinin aynı işleri gören diş fırçası olması nedeniyle aralarında tüketici tercihleri açısından geçişkenlik bulunmakta olup, bu anlamda tüm diş fırçaları birbirine doğrudan rakip konumundadır ve üst segmentte artan ithalat orta ve alt segmentteki talebi de etkileyebilmektedir.

Bu itibarla, inceleme döneminde soruşturma konusu ürünün ithalatında gerek mutlak gerekse nispi olarak yakın zamanda, ani, keskin ve önemli bir artış yaşandığı görülmektedir.

3.8. Öngörülmeyen Gelişmeler

Bu bölümde başvuru sahibi yerli üreticilerin ithalatın artmasına neden olduğunu ileri sürdükleri öngörülmeyen gelişmeler irdelenecektir.

Başvuru sahibi yerli üretici tarafından, 2006 yılından itibaren ithalatın tedricen arttığı, son olarak 2016 yılında ani bir şekilde ithalatın yaklaşık olarak 9.000.000 adet artış gösterdiği ve yerli üretim dalının çok ciddi bir şekilde zarar gördüğü ifade edilmiştir.

Yüksek nüfusa ve düşük gelire sahip pek çok doğu ve uzak doğu ülkesinde son yıllarda gelir düzeylerinde önemli yükselmeler yaşandığı; bu durumun ise diş bakımı, kişisel bakım vb. gibi alanlarda ilgili ülkelerde hem tüketimi hem de üretimi çok ciddi şekilde artırdığı vurgulanmıştır.

Bu durum neticesinde önceki yıllarda yüksek gelirli ülkelerde üretim yapan çok uluslu küresel şirketlerin hem tüketim bölgelerine rahat satış yapabilmek hem de üretim maliyetlerini düşürerek daha rekabetçi olabilmek için bu ülkelerde ya üretim yapmaya ya da o ülkelerdeki üreticilerden diş fırçası tedarik etmeye başladığı iddia edilmektedir.

Yeni gelişen tedarikçi ülkelerde sürekli artan üretimin yanı sıra hammadde maliyetlerinin ülkemizden düşük olması ve bunun yanı sıra işçilik maliyetinin de özellikle piyasa ekonomisi olmayan veya işçilik maliyetinin düşük olduğu ülkelerden yapılan ithalatı hızla artırdığı ve önceki yıllarda gelişmiş ülkelerle rekabet eden sektörün kısa bir süre içerisinde beklenmedik ve çok büyük tedarikçi ülkeler ile rekabet etmek zorunda bırakıldığı belirtilmektedir.

Bu itibarla, son yıllarda Çin ve Vietnam diş fırçası üretim kapasitesi bakımından dünyanın en büyük üreticilerine ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Örneğin, Çin’de yer alan Colgate- Sanxiao Co. Ltd. firmasının yılda 1,4 milyar adet üretim kapasitesi olduğu, bunun ise %55’lik kısmını ihraç ettiği bilinmektedir. Yine Colgate firmasının Vietnam’ın Binh Duong eyaletinde faaliyete geçen ve yıllık 250 milyon adetlik diş fırçası fabrikası da ihracat amaçlı faaliyet göstermektedir. Vietnam’da yerleşik 2016 yılında kurulan K&G Vietnam Investment Joint Stock Company isimli firmanın yıllık üretim kapasitesinin 6 milyon civarında; 2012 yılında Çin’de kurulan Yangzhou E.S. Toothbrush Co. Ltd. firmasının yıllık kapasitesinin 152 milyon adet olduğu öğrenilmiştir.

Öte yandan, dünyanın en büyük ithalatçısı konumunda bulunan ABD, Almanya, Fransa, Hollanda ve Rusya’nın aşağıda yer alan tablodan da görüleceği üzere son dönemde ithalatında önemli oranlarda düşüş gerçekleşmiş olup, bu durumun aşırı kapasiteye sahip Uzakdoğu menşeli eşyanın ülkemize akmasına katkıda bulunduğu düşünülmektedir.

___________________________
² http://www.trademap.org/Country SeiProduct TS.aspx ‘n\pm IfyjfiıOZI /\111 ! (2jl “>1 f I

Yukarıdaki değerlendirmeler ışığında, Türkiye’ye yapılan diş fırçaları ithalatında soruşturma döneminde yaşanan ani, ciddi ve keskin artışta, özellikle son dönemde öngörülmeyen dünya piyasa şartlarının etkisi olduğu değerlendirilmektedir.

4. CİDDİ ZARAR VEYA ZARAR TEHDİDİ

Soruşturma konusu ürünün yerli üretimine ilişkin ekonomik göstergeler, başvuru sahibi firma tarafından sağlanan verilere dayanmakta olup, soruşturma dönemi 2013-2016 yılları olarak belirlenmiştir.

4.1. Üretim

Soruşturma konusu ürünün üretimi 2014 yılında artmış olsa da 2015 yılında yaklaşık %21’lik bir düşüş göstermiştir. 2016 yılında üretim, baz yıl olan 2013’e göre %13 oranında bir artış yaşanmış, ancak en yüksek üretimin gerçekleştiği 2014 yılına göre %20 düşmüştür.

4.2. Kapasite ve Kapasite Kullanım Oranı

Yerli üreticinin toplam üretim kapasitesi soruşturma dönemi boyunca değişmemiş olup, 16 saat/gün/adet vardiya hesabına göre kapasitesi hesaplanmıştır. Kapasite kullanım oranı ise 2014 yılında artış gösterse de 2015 ve 2016 yıllarındaki üretim seviyesindeki gerilemeye paralel olarak yaklaşık %20 oranında bir düşüşle %48 olarak gerçekleşmiştir.

4.3. Yurtiçi Satışlar

Yerli üreticinin yurt içi satışları üretim verisinde olduğu gibi 2014 yılında büyük oranda artış göstermiş ancak; son iki yıl içerisinde düşüş eğilimine girmiştir.

4.4. Yurtdışı Satışlar

Yurt dışı satışlarda da benzer bir tablo ortaya çıkmış olup, soruşturma dönemi sürecinde 2014 yılında yakalanan artış oranı diğer yıllarda korunamamıştır. Öyle ki 2014 yılındaki %29,16’lık artışın ardından yurtdışı satışlar 2016 yılında tekrar 2013 seviyesine gerilemiştir.

4.5. Tüketim

Aşağıda yer alan tabloda Türkiye’nin yıllar itibariyle diş fırçası tüketimi yer almaktadır. Tüketim büyüklükleri, ülkemizde faaliyet gösteren ve tüm yerli üretimin %97’sini gerçekleştiren başvuru sahibi Banat firmasının satış rakamları ile toplam ithalat miktarı kullanılarak hesaplanmıştır.

Tüketim 2013 yılında 100 seviyesindeyken 2014, 2015 ve 2016 yıllarında artış göstermiş olup sırasıyla 122, 134 ve 148 seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu yükseliş trendi içerisinde en yüksek artış oranı 2014 yılında görülmüştür.

Tablodan da anlaşıldığı üzere, diş fırçalarının tüketimi sağlık bilincinin gelişmesi ve kişisel bakım ürünlerinin kullanımının artışıyla paralel olarak sürekli artmaktadır.

4.6. Dönem Sonu Stoklar

Yerli üreticinin stokları, soruşturma döneminde dalgalı bir seyir izlemiştir. 2016 yılında 2014 yılına göre %44’lük bir artış göstermiştir.

4.7. İstihdam

Soruşturma konusu ürün istihdamı artan bir seyir izlemiştir.

4.8. Verimlilik

Verimlilik, 2014 yılında gösterdiği artışın ardından 2015 ve 2016 yıllarında önemli oranda düşmüştür. Bunun sebebi, 2014 yılında artan üretimin beklendiği şekilde devam ettirilememesi ve istihdam sayısının artışıdır. 2016 yılındaki verimlilik seviyesi baz yıl olan 2013 yılındaki seviyenin altında kalmıştır.

4.9. Kârlılık

Kârlılık verisinde dalgalı bir seyir izlense de 2013 yılma göre düşme eğilimi vardır. 2013 yılında 100 olarak kabul edilen endeks 2016 yılında 81 olarak gerçekleşmiştir.

5. NEDENSELLİK BAĞI

Bu bölümde, soruşturma konusu ürünün ithalatındaki artış ile yerli üretimin ekonomik göstergelerinde görülen bozulmanın eş zamanlı oluştuğu, ithal ürünlerin piyasa payını artırırken yerli üretimin sürekli piyasa payını kaybettiği ve zararın arttığı görülmekte olup, bu nedenle yerli üretimde oluşan zararın ithalat artışından kaynaklandığı değerlendirilmektedir.

5.1. Diğer Faktörler

Bu bölümde yerli üreticinin ekonomik göstergelerinde ciddi zarar ya da zarar tehdidi oluşturması muhtemel diğer faktörler ele alınmaktadır. Bu çerçevede, ilgili tarafların soruşturma sürecinde sunmuş oldukları zararın oluşumuna dair diğer faktörlere ilişkin görüşleri değerlendirilmektedir.

İlgili taraflardan bazıları yerli üreticinin uğradığı ciddi zararın sebebinin esasen yerli üreticinin yurt dışı satışlarında görülen düşüş olduğunu öne sürmüşlerdir. Bu çerçevede, yıllar itibariyle başvuru sahibi firmanın yurt dışı satışlarına ilişkin göstergeler yerli üreticinin ekonomik göstergelerinin ele alındığı 6.3’te yer verilmiştir.

Anılan bölümdeki değerlendirilmeden anlaşıldığı üzere, yerli üreticinin 2014 yılında yurtdışı satışlarını artırdığı ancak bu artışın sonraki yıllarda baz yıl seviyesine düştüğü görülmektedir. Bununla birlikte, yurtdışı satışlarda yaşanan bu düşüş yurtiçi satışlarda da görülmekte olup, hem ithalatın yerli üretime oranında hem de ithalatın piyasa payında görülen artış, yerli üreticinin zararının sadece yurtdışı satışlarında yaşadığı düşüşten kaynaklanmadığını ortaya koymaktadır.

Bu çerçevede, izlediği seyir ve toplam satışlar içerisindeki ağırlığı itibariyle yurt dışı satışların, oluşan ciddi zarar üzerinde etkisinin bulunmadığı, yurtdışı satışlardaki soruşturma döneminin son iki yılında gerçekleşen düşüşün yurtiçi satışlarda da görüldüğü ve ithal eşyanın piyasa payını yıllar itibariyle devamlı artırdığı bu suretle de yerli üretici üzerinde ciddi zarara neden olduğu düşünülmektedir.

6. İLGİLİ TARAFLARIN GÖRÜŞLERİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

6.1 İlgili Taraf Görüşleri ve Görüşlerin Değerlendirilmesi

İlgili taraflarca dile getirilen görüşler birçok noktada örtüşmektedir. Bu nedenle, tekrarı önlemek amacıyla ilgili taraf görüşleri dile getiren taraflara göre değil, ileri sürülen görüşlerin konusuna göre sınıflandırılarak aşağıda sunulmaktadır. Ayrıca, söz konusu görüşlere ilişkin değerlendirmelere de görüşlerin altında yer verilmektedir.

6.1.1. Ülkemizde diş fırçası kullanımı gelişmiş ülkelere nazaran son derece düşük olup, getirilecek olası bir korunma önlemi kamu sağlığı ve ülke yararına aykırı olacaktır.

Bilindiği üzere, bir malın benzer veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak şekilde artan miktar ve şartlarda ithal edilmesi halinde, bu zarar veya zarar tehdidini ortadan kaldırmak üzere, söz konusu zarar veya zarar tehdidiyle sınırlı ve geçici olmak kaydıyla korunma önlemi alınmasına ilişkin 10/5/2004 tarihli ve 2004/7305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Karar” 29/5/2004 tarihli ve 25476 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Bahse konu Kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 8/6/2004 tarihli ve 25486 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği” çerçevesinde yürütülmektedir.

Ülkemizle Avrupa Birliği arasında Gümrük Birliği ihdas edilmesinin ardından sanayi ürünlerinde ve işlenmiş tarım ürünlerinde ülkemiz ile Avrupa Birliği arasındaki tüm gümrük vergileri ve eş etkili vergiler kaldırılmış olup ülkemiz Avrupa Birliğinin ortak gümrük tarifesini (OGT) uygulamaya başlamıştır. OGT uygulamasıyla beraber sanayi ürünlerinde ortalama %16 olan gümrük vergisi AB, EFTA ve diğer STA akdedilmiş ülkeler hariç olmak üzere %4 seviyesine düşürülmüştür.

Düşük gümrük vergileri bir kısım sektörleri artan ithalata karşı savunmasız bırakmıştır. Bunun neticesinde artan ithalattan zarar gören yerli üreticiler korunma önlemi uygulanması talebi ile Bakanlığımıza başvurmaktadır. Korunma önlemleri soruşturmaları yerli üreticilerin başvurusunun ardından başlatılmakta olup ilgili mevzuat gereği usulüne uygun olarak yapılan başvurular Bakanlığımızca değerlendirilmektedir.

Her ne kadar Korunma Önlemleri’ne ilişkin mevzuat hükümleri kamu sağlığına yönelik yükümlülükler içermese de muhtemel bir korunma önleminin, yukarıda belirtilen şartların oluşması sonucunda ülke yararını gözeteceği açıktır. Zira korunma önlemi ithalat artışının yerli üretici üzerindeki zararlı etkisini ortadan kaldırmayı amaçladığından, üretimin korunması, artması ve teşvik edilmesi, istihdamın korunması ve artırılması ile know-how’m ülkemize çekilmesi gibi sonuçları itibariyle kısa vadede ekonomik olarak; orta ve uzun vadede ise kamu sağlığının sürekliliği açısından faydalı olacağı düşünülmektedir.

6.1.2. Soruşturma konusu ürünün ithalatının seyri yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturacak nitelikte değildir. Başvurunun gizli olmayan özetinde yer verilen ithalat artış rakamları mevzuatın gerektirdiği ölçüde önemli, keskin, ani ve yakın zamanlı değildir.

9603.21 GTİP kapsamı diş fırçaları ithalatı incelendiğinde son iki yılda (2015-2016) %14 oranında; baz yıl olan 2013 yılma göre ise %58 oranında bir ithalat artışının yaşandığı görülmektedir. Her ne kadar Korunma Önlemleri Mevzuatında yer alan “ithalat artışı’nın tanımında tam bir netlik bulunmasa da bahse konu artış oranları ve artış miktarları, piyasa büyüklüğü göz önüne alındığında ithalatta ciddi artışı ortaya koymaktadır.

İthalatın seyrine ilişkin iddialar detaylı olarak 4. bölümde cevaplandırılmıştır.

6.1.3. Başvurunun gizli olmayan özetinde yer verilen ithalat artış rakamları mevzuatın gerektirdiği ölçüde önemli, keskin, ani ve yakın zamanlı değildir.

Bu iddialar bir önceki iddiada değerlendirilmiştir, ithalatta ani artış olduğu değerlendirilmektedir.

6.1.4. Başvuru sahibi firmaların ekonomik göstergelerinde olumsuz bir seyir görülmemektedir. Başvurunun gizli olmayan özetinde endekslenmiş olarak sunulan verilerden anlaşılacağı üzere, başvuru sahibi firmaların üretim, kapasite kullanım oranı, karlılık ve istihdam verileri incelenen dönemlerde önemli oranda artış göstermektedir.

Bu iddialar ciddi zarar ve zarar tehdidi başlığı altındaki göstergelerde incelenmiştir. Buna göre yerli üretim dalının pazar payı, KKO ve karlılığında aşağı yönlü eğilim görülmekte olup, istihdam verisi ise 2014 yılında artan üretimin devam edeceği beklentisi ile yükselmiş ancak düşen üretime bağlı olarak istihdam azaltılamamıştır.

6.1.5. İthalatçılar fiyat yerine kaliteyle rekabet etmektedir.

Yerli üreticinin ürünlerinin kalitesi ulusal ve uluslararası denetim firmaları tarafından teyit edilmektedir. Bu anlamda uluslararası birçok firma için özel üretim yapmakta olup, Wamer Bros., Carrefour, Walt Disney, Şok, A101 örnek olarak sayılabilir. Özellikle uluslararası markalar çok sıkı, sık sık ve ciddi bir kalite denetimi yapmaktadır.

6.1.6. Gizli olmayan özette yer alan veriler sadece diş fırçası verileri değildir.

Bakanlığımızca başvuru sahibi yerli üretici nezdinde yerinde inceleme gerçekleştirilmiş olup, firmanın muhasebe kayıtlarından başvuru formunda gönderilen verilerin sadece diş fırçası ürününe ait olduğu teyit edilmiş olup, üretim hattında yapılan incelemeler ile de diş fırçasının üretim süreci hammaddeden ürün paketlemesine kadar müşahade edilmiştir.

6.1.7. İddia edilen zararla ithalatın gelişimi arasında bir nedensellik bağı yoktur. İthalat artışının tüketimden kaynaklandığı iddiası.

Bu iddialar nedensellik bağına ilişkin 5. bölümde cevaplandırılmıştır.

2. REKABETE UYUM PLANI

Korunma önlemi uygulamaları ile yerli üreticilerin piyasa koşullarına uyumunun kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, başvuru sahibi firma tarafından sunulan yapısal uyum programı kapsamında muhtemel bir korunma önlemi uygulaması süresince,

– Özellikle pazarlama konusunda daha güçlü ve yaygın bir yapının kurulması ve tüm dağıtım kanallarına daha iyi girmeye çalışılması,

– Daha uygun fiyatlarla orta-alt segmentteki tüketicilere kolayca ulaşılması sonucunda, bu segmentte olan satışların artışı ve maliyetlerin de üretim hacmi sayesinde daha aşağıda oluşması ile birlikte firmanın rekabetçi hale getirilmesi,

– ARGE projeleri ile kalitenin daha da geliştirilmesi ve pazarlama faaliyetleri ile birlikte bilinirliğin ve marka imajının geliştirilmesi ile ürünlerinin yüksek fiyatlı ürün gamına da girmesinin sağlanması planlanmaktadır.

Bu faaliyetler ile birlikte fırmamn genel performansının iyileşmesi, 2016 ve 2017’den itibaren hızla bozulan kârlılığın da düzelmesiyle birlikte ileriki yıllarda daha rekabetçi bir yapıya kavuşması beklendiği beyan edilmiştir.

8. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Soruşturma konusu ürün olan diş fırçaları ithalatı, soruşturma dönemi içerisinde önemli düzeyde artış göstermiştir. 2013 yılından 2016 yılma miktar bazında %58 oranında artan ithalat, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %16, %19 ve %14 oranlarında artmıştır. Bu veriler, soruşturma konusu ürün ithalatında yakın zamanda ciddi, önemli ve keskin bir artış yaşandığına işaret etmektedir.

Bunun yanı sıra, başvuru sahibi yerli üreticinin ekonomik göstergelerinde 2013 yılından 2016 yılına kadar kârlılık ve diğer birçok göstergesinde yıllar itibariyle bir azalış trendi olduğu görülmektedir.

Yerli üretimin durumunu etkileyebilecek diğer faktörlerin zarar üzerinde etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Bu çerçevede, ithalat artışı ile ciddi zarar arasında nedensellik bağının bulunduğu değerlendirilmektedir.

Diğer yandan öngörülmeyen gelişmeler değerlendirildiğinde, Çin, Vietnam ve Hindistan’da soruşturma konusu ürün üretimini gerçekleştiren firma sayısı ve üretim kapasitesinde artış olduğu, uluslararası firmaların alım taleplerini buraya kaydırdığı ve fiyatlarını düşürmesi ile artan şekilde ülkemize yönelik ithalatı hızlandırdıkları görülmektedir.

Sonuç itibariyle, soruşturma konusu ürünün ithalatına karşı korunma önlemi uygulanması için Anlaşma ve Mevzuat kapsamında gerekli şartların oluştuğu değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, soruşturma konusu ürün ithalatında 3 yıl süreyle adet başına ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulanmasının, ek mali yükümlülüğün aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde belirlenmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

* Korunma önleminin uygulanacağı her bir dönem, Resmi Gazete’de yayımlanacak İthalatta Korunma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararının yürürlüğe giriş tarihinden itibaren başlamak üzere birbirini takip eden birer yıllık süreleri ifade eder.